بایگانی شهریور ۱۳۹۷ :: احمدرضازارعی

اجزای عالم | خیلی دور

کهکشان‌ها

کهکشان‌ها سامانه‌هایی عظیم و با حد و مرزی مشخص هستند که از ستاره‌ها، بقایای شبه‌ستاره‌ها، ماده تاریک و گازها و

گرد غبارهای بین ستاره‌ای که با نیروهای گرانشی به گرد هم جمع شده‌اند، تشکیل یافته‌اند. کوچکترین کهکشان‌ها دارای

عرضی برابر با چند صد سال نوری ، شامل حدود ۱۰۰ میلیارد ستاره هستند. بزرگترین کهکشان‌ها تا ۳ میلیون سال نوری

عرض دارند و شامل بیش از ۱۰۰۰ میلیارد ستاره هستند.

انواع کهکشان‌ها

کهکشان مار پیچی

کهکشان‌های مارپیچی دارای بازوهایی هستند که شکلی مارپیچی در اطراف بر آمدگی مرکزی یا هسته ایجاد می‌کنند که

چرخش هسته با چرخش بازوهای آن همراه می‌شود. کهکشان راه شیری یعنی کهکشان محل زندگی ما یک کهکشان

مارپیچی است.

کهکشان مارپیچی M101

کهکشان مارپیچی- میله‌ای

یک کهکشان مارپیچی- میله‌ای دارای یک هسته برآمدگی مرکزی کشیده شده و میله‌ای شکل است. همزمان با

چرخش هسته این طور به نظر می‌رسد که در هر سوی هسته یک بازو نیز می‌چرخد. برخی ستاره‌شناسان عقیده

دارند کهکشان راه شیری نیز یک کهکشان مارپیچی- میله‌ای است. شکل کهکشان‌های مارپیچی و کهکشان‌های

مارپیچی- میله‌ای از کهکشان‌هایی با برآمدگی‌های مرکزی بزرگ با بازوهای نه چندان به هم پیوسته تا کهکشان‌هایی

با برآمدگی‌های مرکزی کوچک و بازوهای آزاد متغیر است . اگر چه کهکشان‌های مارپیچی و مارپیچی میله‌ای پیش از

این به عنوان دو نوع کهکشان متفاوت طبقه‌بندی می‌شدند، ولی امروزه ستاره‌شناسان آنها را مشابه می‌دانند.

کهکشان میله ای مارپیچی NGC1300

کهکشان بیضوی

کهکشان‌های بیضوی از نظر شکل، از شکل بیضی‌گون تا شکل کروی متغیر هستند و اشکالی ما بین این دو

نیز یافت می‌شوند. بر خلاف کهکشان‌های دیگر که نوری آبی از ستاره‌های فروزان و کم عمر منعکس می‌کنند،

کهکشان‌های بیضوی زرد رنگ بنظر می‌رسند. علت این امر توقف شکل‌گیری ستاره‌ها در این کهکشان‌ها می‌باشد

که در نتیجه تقریبا تمام نور آنها از ستاره‌های غول سرخ که دارای طول عمر زیادی هستند تأمین می‌شود.

کهکشان بیضی شکل و غول پیکر ESO 325-G004

کهکشان نامنظم

کهکشان‌های نامنظم یا بی‌قائده هیچ شکل یا ساختار منظمی ندارند، آنها دارای جرم بیشتری از کهکشان‌های دیگر هستند

و بیشتر ستاره‌های موجود در آنها دارای طول عمر کم و درخشان می‌باشند. با وجود اینکه بسیاری از کهکشان‌های نا منظم

در بر گیرنده نواحی تابان گازی هستند که ستاره‌ها در آنها شکل می‌گیرند، بیشتر گاز میان ستاره‌ای کهکشان‌ها بایستی

متراکم شوند تا ستاره‌های جدیدی بوجود آورند.

کهکشان نامنظم M82

گروه محلی

کهکشان ما جزو خوشه کوچکی متشکل از ۳۰ کهکشان است که گروه محلی نام دارد. این گروه فاقد عضو مرکزی است،

اما بزرگترین کهکشان‌ها که دارای جرم بیشتری هستند یعنی کهکشان ما و کهکشان آندرومدا مراکز دو زیر گروه هستند.

پس از این دو کهکشان بزرگترین کهکشان این گروه ، کهکشان مارپیچی M33 و ابر ماژلانی بزرگ می‌باشند. اعضای دیگر

گروه کهکشان‌های کوچک کم نور بیضوی یا کهکشان‌های نامنظم هستند. این گروه شاید اعضای دیگری هم داشته باشد

که به دلیل کم نور بودنشان تا به حال دیده نشده‌اند.

کهکشان آندرومدا M31

منابع: سایت علم بازار

منبع عکس، منبع عکس، منبع عکس، منبع عکس،

منبع عکس، منبع عکس، منبع عکس

اجزای عالم | خیلی نزدیک

در اولین مطلب از دوره ابتدای نجوم، به بررسی نزدیک‌ترین اجرام کیهانی از لحاظ ابعاد نجومی می‌پردازیم. به مرور زمان و پس از طی کردن دوره متوجه خواهید شد که ابعاد و مفاهیمی همچون دور و نزدیک، بزرگ و کوچک، درخشان و تاریک و … معنایی کاملا متفاوت از آنچه که می‌دانسته‌اید دارد.

سیارات

اجرام تقریبا کروی، جامد یا گازی بزرگی هستند که به دور ستاره مادر خود (مانند خورشید) می‌گردند. بزرگترین سیاره در خانواده خورشیدی مشتری نام دارد که جرمی معادل یک هزارم جرم خورشید را دارد. سیارات اجرام سماوی نسبتا سرد بوده و انعکاس نور خورشید باعث مرئی شدن آنها می‌گردد. زمین، محل زندگی ما نیز، یک سیاره است. در مورد زمین و سایر سیارات در آینده و مطالب بعدی، بیشتر صحبت خواهیم کرد. البته اینفوگرافیکی در مورد آنها در انتهای مطلب قرار داده‌ایم.

قمرها

قمرها اغلب از اجتماع و تمرکز حلقه های غبار و گاز در پیرامون سیاره‌ها درست می‌شوند. همه سیارات به جز سیاره عطارد و زهره هر کدام یک یا چند قمر دارند که به دور آنها می‌چرخند. مانند زمین که یک قمر به نام ماه دارد.

شهاب‌ها

اجسام جامد ریزی هستند که به دام گرانش زمین می‌افتند و در فاصله ۱۵۰ کیلومتری جو زمین و در اثر اصطکاک آن سوخته و غبار آنها به طرف زمین سقوط می‌کند. معمولا شهاب‌ها در فاصله ۸۰ کیلومتری سطح زمین کاملا از بین می‌روند، ولی بعضی اوقات احتمال دارد که کاملا تحلیل نگردند و به سطح زمین برسند، که در این صورت به آنها شهاب‌سنگ گفته می‌شود.

آیا شما هم تا بحال شانس دیدن یک شهاب پرنور را داشته‌اید؟

دنباله‌دارها

دنباله‌دارها اجرام سماوی هستند که گه گاه ظاهر می‌شوند. هر دنباله‌دار از یک هسته نورانی و دنباله طویلی تشکیل شده است. دنباله‌دار با وجود اینکه صدها کیلومتر در ثانیه سرعت دارد برای یک چشم غیر مسلح (همچون ما) بی‌حرکت به نظر می‌رسد. سرعت آنها را می‌توان از تغییر مکانش نسبت به ستارگان زمینه ثابت آسمان تعین کرد.

تا کنون نزدیک به هشتصد دنباله‌دار کشف و نامگذاری گردیده است. اکثر دنباله‌دارها در یک مدار بسته‌ در حال حرکت هستند. چنین دنباله‌دارهایی اهمیت زیادی داشته و بعد از یک دوره به نزدیکی زمین آمده و مشاهده شده‌اند، که مشهورترین آنها دنباله‌دار هالی است. مدارهای دنباله‌دارهای دیگر سهموی یا هذلولی هستند و به احتمال زیاد اینها فقط یک بار در مجاورت زمین ظاهر می شوند و دیگر به نزدیکی زمین باز نمی‌گردند.

سیارکها

سیاره‌های خرد ، اجرام جامد کوچکی هستند که به دور خورشید می‌چرخند و تفاوت آنها با سیارات در اندازه آنها است. بزرگترین این سیارکها سِرِس نام دارد، که قطرش برابر با ۸۰۰ کیلومتر است. قطر اکثر آنها در حدود ۳ کیلومتر می‌باشد. سیارکها نیز توسط انعکاس نور خورشید قابل رویت می‌باشند ولی آنها را بدون تلسکوپ نمی‌توان دید.

ستارگان

ستارگان گوی های سوزانی از گاز می‌باشند که بر خلاف سیارات، خود منبع نوراند. انرژی ستارگان ناشی از واکنش‌های هسته‌ای است. ماده اصلی تشکیل‌دهنده بیشتر ستارگان هیدروژن است. هیدروژن موجود در ستارگان طی فرآیند همجوشی هسته‌ای به هلیوم تبدیل می‌شود و در حین این واکنش گرما و نور بسیار زیادی تابش می‌یابد. هر ستاره دارای عمر مشخص می‌باشد که بسته به نوع ستاره متفاوت است. ستارگان حجیم با نور بیشتر و حرارت زیاد عمر کوتاهتری نسبت به ستارگان کم نور و کوچک دارند. پایان عمر هر ستاره بستگی به میزان ذخیره هیدروژن در آن دارد. آنچه به اسم «خورشید» می‌شناسیم نیز ستاره منظومه‌ی ما و نزدیک‌ترین ستاره به ما است.